Meestal schrijf ik alleen over de overgang, maar dit keer een algemeen advies voor iedereen, dus ook vrouwen in de overgang.
Plastics (microplastics én PFAS) zijn voor iedereen een probleem, dus ook in de overgang. Maar wat doe je eraan?
Wat kun je doen?
Microplastics én PFAS zitten in ons voedsel, water en verpakkingen. Ze worden opgeslagen in ons lijf en brein als het niet wordt uitgescheiden. Helaas, we ontkomen dus niet aan deze kleine kunstmatige stofjes. Het is overal om ons heen. Maar je kunt je lichaam wél helpen om afvalstoffen beter af te voeren. Dit kun je doen door je uitscheidingsorganen – zoals je darmen, lever, nieren en gal – te ondersteunen.
Meer eruit, minder erin.
Hieronder vind je vijf tips voor het uitscheiden en daaronder tips voor aan de voorkant. Daarna ga ik in op manieren om minder plastics binnen te krijgen.
- Zorg goed voor je darmen
🥬Eet elke dag iets groens, zoals spinazie, sla, boerenkool of kruiden. Groen voedsel bevat chlorofyl, een waardevolle ondersteuner om afvalstoffen af te voeren.
🌾 Kies voor biologische granen, peulvruchten, zaden en noten zonder glyfosaatbehandeling. - Koester je lever
🥤Verminder kant klaar voedsel, snelle koolhydraten in frisdrank, vruchtensapjes, alcoholische versnaperingen, brood, crackers, tussendoortjes etc.
🫐Eet zoveel mogelijk vers voedsel, zoals rauw fruit, kiemen en kruiden. - Ondersteun je gal
🧈Eet bij elke maaltijd een gezonde vetbron. Vermijd industriële en transvetten.
🍀Neem dagelijks bittere groenten zoals spruitjes, witlof of wat duizenblad, paardenbloemblad etc. - Verzorg je nieren
Drink voldoende en schoon water. Overweeg een waterfilter als je in een met PFAS vervuild
Maak je eigen eten en gebruik dan wat zeezout mét minerelen.
🍌Eet kaliumrijke groenten en fruit, zoals bananen, tomaten en aardappelen.
🫖Gebruik eventueel kruidentheeën zoals brandnetel- of paardenbloemthee om je nieren te ondersteunen. - Activeer je lymfesysteem
Je lymfesysteem is een belangrijk onderdeel van je afvalverwerkingssysteem. En het goede nieuws is: beweging is dé sleutel!
🤽♀️Maak dagelijks een wandeling, doe yoga of ga sporten.
>Vermijd knellende kleding, zoals strakke BH’s of broeken, die je lymfeafvoer afknellen.
Overweldigend
Microplastics stromen uit onze kranen en schilferen af van kookgerei. Ze zitten tot in de dooiers van eieren, en diep in vlees en groenten. Maar als we bepaalde stappen nemen, kunnen we er minder van binnenkrijgen. Uit onderzoek blijkt dat dat mensen die veel fruit, groenten en vezels eten, vaak minder PFAS in hun bloed hebben. Dat geldt voor zowel kinderen als volwassenen. Ook blijkt dat mensen die meer voedingsvezels eten om hun cholesterol te verlagen, óók minder PFAS in hun bloed krijgen.
Hoe komt dat? Wetenschappers denken dat bepaalde vezels in je eten helpen voorkomen dat PFAS via je darmen weer in je bloed terechtkomen.
Als je beter om je heen kijkt in je keuken, begin je te zien waar microplastics in ons eten terechtkomen: ze schilferen af van de spatel waarmee je je ontbijt maakt, lekken uit de plastic waterfles in de rugzak van je kind en drijven in de kop thee op je bureau. Ze zitten ook in het voedsel dat we eten, van hamburgers tot honing.
Als je eenmaal op plastics gaat letten, kan het overweldigend aanvoelen. Want… waar begint je? Gelukkig zijn er veranderingen mogelijk om de hoeveelheid microplastics waaraan we in onze keuken worden blootgesteld, te verminderen. “Er is veel laaghangend fruit in huis dat heel eenvoudig aan te pakken is,” zegt Sheela Sathyanarayana, hoogleraar kindergeneeskunde en bijzonder hoogleraar milieugezondheid en arbeidsgezondheid aan de Universiteit van Washington en het Seattle Children’s Research Institute. “Ik denk wel dat het mensen een gevoel van controle over hun eigen leven geeft, en we hebben daar meer invloed op dan we soms denken. “
Ook je vlees goed wassen
Voor sommige voedingsmiddelen is het mogelijk om een deel van de microplastics te verwijderen voordat je ze eet. Een Australische studie ontdekte dat mensen gemiddeld 3-4 mg plastic per portie zelfgemaakte rijst consumeerden, en tot 13 mg per portie voorgekookte rijst. De microplastics zaten net zo goed in rijst die in papier was verpakt als in rijst uit plastic verpakking. De onderzoekers ontdekten echter dat het spoelen van rijst de hoeveelheid microplastics met 20-40% verminderde. Ook het wassen van vlees en vis kan de hoeveelheid microplastics verminderen – maar niet geheel verwijderen.
Voor andere voedingsmiddelen is spoelen onmogelijk. Zout bevat vaak microplastics door besmetting tijdens de winning en verwerking. Een studie uit 2018 vond microplastics in 36 van de 39 onderzochte zoutmerken. Zeezout had de hoogste concentraties microplastics, waarschijnlijk door de hoge vervuiling met microplastics in meren, reservoirs, rivieren en oceanen wereldwijd.
Zelf eten bereiden
Laat ultra bewerkt voedsel zoveel mogelijk staan en kook zelf met onbewerkte ingrediënten. Zowel Sathyanarayana als Annelise Adrian, senior programmaspecialist bij het plastic- en materiaalwetenschapsteam van het Wereld Natuur Fonds, pleiten voor de overstap naar verse, onbewerkte voedingsmiddelen of, op zijn minst, het vermijden van ultra-bewerkte voedingsmiddelen waar mogelijk. “Hoe meer een voedingsmiddel ultra-bewerkt is, hoe groter de kans op een hoge plasticvervuiling, omdat er zoveel contactpunten zijn in een fabriek die dat voedsel maakt,” zegt Sathyanarayana.
Het verminderen van de hoeveelheid plastic in de voedselketen vereist meer dan alleen veranderingen in onze individuele keukens. Plastic is een goedkoop, geweldig materiaal,” zegt Vilde Snekkevik, marien bioloog en microplasticsonderzoeker bij het Noorse Instituut voor Wateronderzoek. “Het probleem is alleen dat we het te veel gebruiken. Het zit overal.”
Metaal en glas ipv plastic
Water? Of het nu uit de kraan of uit een fles komt, water is een opvallende bron van microplastics. Uit één studie bleek dat het simpele draaien van een plastic dop eraf en erop de hoeveelheid microplastics in het flesje water aanzienlijk verhoogde. Bij elke draaibeweging ontstonden er 553 microplasticdeeltjes per liter water. “Er komen steeds meer studies die aantonen dat er veel meer micro- en nanoplastics in fleswater zitten dan eerder werd gedacht,” zegt Adrian.
Meer tips voor minder plastic
Helemaal in één keer al het plastic uit je keuken bannen is wat heftig. Maar probeer langzamerhand over te stappen. Je kunt metalen flesjes gebruiken voor onderweg. In de supermarkt al op de verpakking letten: als je de keus hebt, laat het plastic staan. Je plastic snijplank wegdoen en een goede van hout kopen. Metalen rietjes en een rager kopen voor de kinderen. Gebruik steeds meer keramiek en glas en minder plastic goederen. Emaille of gietijzeren pannen. Bewaar glazen bakjes en potjes en hergebruik ze.
Je kunt te veel koken. Zo heb je zelfgemaakt eten als je minder tijd hebt om te koken. Voor meer dagen koken is ook nog eens goedkoper dan kant en klare maaltijden. Als je plastic gebruikt om een maaltijd in te vriezen, laat dan het eten eerst helemaal afkoelen, voordat je het in het bakje schept.
Voor Nederlandse gegevens over PFAS en microplastics kun je terecht bij het RIVM
Consult
Maak een afspraak als je in de overgang zit, dan kan ik ingaan op jouw situatie. Ik ben overgangsverpleegkundige met een eigen praktijk op verschillende plekken in Fryslân.
Bron: blog van Rineke Dijkinga, en onderstaande linkjes.
