Spier- en gewrichtspijn in de overgang
Kom jij ook steeds vaker stram je bed uit? Ben je stijf als je een poos gezeten hebt, of heb je pijn in je handen, knieën of heupen? In de overgang hebben bijna 50% van alle vrouwen gewrichtsklachten. Vaak nemen de klachten in de eerste jaren na de overgang toe en kunnen de klachten ook weer afnemen in de jaren na de overgang. Wat kun je doen om deze klachten te verminderen?
Spierpijn in de overgang
Spierpijn in de overgang ontstaat door dalende oestrogeenspiegels waardoor de spierspanning verandert. Bovendien kan tijdens de overgang het spierweefsel afnemen en wordt het minder elastisch. Je spieren verliezen daardoor hun souplesse, en dat voel je als je in beweging komt.
Gewrichtspijn door de overgang
Kraakbeen vormt een beschermend laagje tussen de gewrichten. Daardoor kunnen de gewrichten soepel langs elkaar bewegen, net als een scharnier. Maar als je lichaam steeds minder oestrogeen aanmaakt, wordt het kraakbeen dunner en minder elastisch. Daardoor gaat het scharnieren tussen de botten en botjes natuurlijk ook stroever en je gewrichten pijn kunnen gaan
De oorzaak is moeilijk te achterhalen aangezien in de overgang ook de kans op chronische reumatische aandoeningen, zoals gewrichtsontsteking (osteoarthritis), toeneemt.
Spier en gewrichtsklachten worden gezien als klachten behorende tot de “atypische overgangsklachten”. Dat wil zeggen dat de klachten tijdens de overgang voorkomen en/of verergeren maar dat ze niet duidelijk alleen samenhangen met de daling van het hormoon oestrogeen.
Spier- en gewrichtsklachten in de overgang geven onder andere de volgende symptomen:
- Stijfheid/stramheid, vooral als je een tijd stil hebt gezeten of als je uit bed komt. Dat vaak overgaat wanneer je in beweging bent.
- Pijn in de kleine gewrichten, zoals bijvoorbeeld in de handen. Maar ook de grotere gewrichten kunnen pijnlijker worden bij beweging, zoals de knieën of de heupen.
- Op plekken waar het kraakbeen bijna weg is, kunnen de uiteinden van de botten wat vervormen. Dat zie je bijvoorbeeld aan knobbels op de uiteinden van je vingerkootjes.
- Spierkrachtvermindering. Je hebt bijvoorbeeld meer moeite om een deksel van een pot te draaien.
- Een krakend geluid, bijvoorbeeld als je je knie buigt, kan erop wijzen dat je minder kraakbeen in je gewricht hebt.
Is het Gewrichtspijn of artrose?
Kraakbeen kan moeilijk herstellen omdat het weefsel niet voorzien wordt van bloed of een lymfe-afvoersysteem. Als het kraakbeen blijvend is beschadigd, spreken we van artrose. Dit is aantoonbaar op röntgenfoto’s; de ruimte tussen de gewrichten is dan kleiner dan normaal. In ernstige gevallen raken de botten elkaar zelfs. Het kraakbeen is dan helemaal verdwenen. Met behulp van de röntgenfoto’s kan het stadium van de artrose worden vastgesteld. Dat gebeurt aan de hand van een Kellgren-score, die loopt van 0 (geen artrose) tot 4 (ernstige artrose).
Onderzoek
Recent onderzoek bij dieren heeft echter aangetoond dat een daling van oestrogeen in verband staat met de beschadiging van gewrichtskraakbeen en het ontstaan van goedaardige uitsteeksel bij de aanhechting van de pees. Dit is wat uiteindelijk de pijn veroorzaakt.
Dit onderzoek suggereert dat oestrogeen een beschermende factor is in het evenwicht van het gewricht. In 2013 publiseerde Chlebowski het effect van oestrogene toediening bij 10.793 vrouwen zonder baarmoeder met gewrichtspijn en gewrichtszwelling in de menopauze. Deze vrouwen deden mee in het onderzoek van de Women’s Health Initiative (WHI).
De helft van de vrouwen werd behandeld met oestrogeen (geconjungeerde oestrogeen 0,625 mg/dag) en de andere helft met nep-pil of placebo. Na 1 jaar is de gewrichtspijn duidelijk afgenomen bij de groep die behandeld is met oestrogeen. Dit effect is ook nog te merken bij de evaluatie na 3 jaar. De gewrichtszwelling is daarentegen juist toegenomen bij de groep die behandeld is met oestrogeen.
Spier- en gewrichtsklachten in de overgang verminderen
Wanneer je last hebt van je spieren en gewrichten, ben je misschien geneigd om minder te gaan bewegen. Maar daar worden je klachten alleen maar erger van. Spier- en gewrichtsklachten in de overgang kun je zoveel mogelijk voorkomen en behandelen door gezond te leven en te blijven bewegen.
- Probeer iedere dag minstens een halfuur matig intensief te bewegen. Fietsen, zwemmen, tuinieren; alles is prima, zolang je het niet overdrijft. Luister naar je lichaam, maar maak je er ook niet te gemakkelijk vanaf. Regelmatige beweging voorkomt de afbraak van spierweefsel en helpt bovendien om osteoporose (botontkalking) zoveel mogelijk op afstand te houden.
- Een warm bad of een warme douche kunnen stijve spieren en pijnlijke gewrichten weer wat soepeler maken.
- Massages zijn goed voor de spieren en werken ontspannend. Ook fijn als je last hebt van overgangsklachten als slapeloosheid of stress!
- Yoga houdt je lenig en kan stijfheid verminderen.
- Zorg voor een gevarieerd eetpatroon met veel groenten, fruit, noten en onverzadigde vetzuren. Goede voeding houd je fit en helpt ontstekingsreacties in de gewrichten te voorkomen.
- Vermijd voedingsmiddelen als suiker, alcohol en cafeïne.
- Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
- Overgewicht heeft veel invloed op gewrichtspijn. Bovendien beweeg je gemakkelijker als je een gezond gewicht hebt. Probeer je gewicht onder controle te houden.
- Naast pijnstillers, die met mate gebruikt kunnen worden, lijken vrouwen baat te hebben bij acupunctuur.
- Voedingssupplementen als glucosamine en groenlipmossel kunnen extra ondersteunen. Hoewel de werking ervan nog niet wetenschappelijk bewezen is, zijn er veel mensen die aangeven hier baat bij te hebben.
Wanneer naar de dokter?
Gewrichtspijn kan ook een symptoom zijn van een gewrichtsontsteking, zoals jicht of reumatoïde artritis. Die aandoeningen worden behandeld met andere medicijnen. Ga daarom naar de huisarts als het pijnlijke gewricht ook warm, rood en/of gezwollen is. Overleg ook even met de huisarts als de spier- of gewrichtspijn erg hevig is, of als je spierkracht steeds verder afneemt.
Verpleegkundig Overgangsconsulent
Wil je een consult met mij afspreken? Ik ben Stef Boes, gespecialiseerd verpleegkundige en lid van de beroepsvereniging voor overgangsconsulenten. Je kunt zonder verwijzing van je huisarts terecht, en sommige verzekeringen vergoeden de consulten. De meeste vrouwen zie ik drie keer en daarna kunnen ze zelfstandig verder. Plan zelf je afspraak in, in Friesland.
Ik kan ook een lezing geven op je werk. Je kunt een van mijn e-boeken over overgang en werk aan je leidinggevende of MR/OR sturen.
Bronnen en referenties bij het artikel over Gewrichts- en Spier klachten in de overgang:
Kijk ook bij https://www.overgangsklachten
